انواع سیستم های تهویه سالن پرورش طیور
1- تهویه طبیعی
در سیستم طبیعی تهویه با استفاده از جریان هوا انجام می‌گیرد. این روش برای سالن‌های کوچک و تعداد کم پرنده مناسب است. در نظر گرفتن جهت باد و نیز رعایت فواصل سالن‌ها مهم است. سالن‌ها باید با فاصله‌ای حدود 15 تا 20 متر از یکدیگر ساخته شوند به نحوی که هوا به راحتی بتواند وارد گردد. محاسبه تعداد ورودی و خروجی، طرز قرار گرفتن پنجره‌ها و ارتفاع آنها در تهویه مناسب نقش دارد. جهت باز شدن پنچره نیز اهمیت دارد. تا حد ممکن سالن باید در ارتفاع باشد به گونه‌ای که هوا به خوبی وارد و خارج گردد. نباید مانعی بر سر راه جریان هوا مثل دیوار و حصار وجود داشته باشد.
تهویه مکانیکی
- در تهویه مکانیکی که بیشتر در سالن های بزرگ با تعداد بیشتر پرنده انجام می شود از وسایل مکانیکی و هواکش استفاده می شود. تعداد هواکش، ظرفیت آن ها، محل و فاصله نصب در یک تهویه مناسب اثر دارند.
- تناسب بین ورودی هوا و خروجی مهم است به نحوی که نباید در اثر عدم توازن و تعادل کوران ایجاد شود یعنی جریان هوا حالت جت داشته باشد و یا سرعت آن در حد کافی برای جابجایی هوا نباشد.
- یک سیستم کارا باید به گونه‌ای باشد که هوای گرم سطوح بالا را که آلوده نیز هست به خصوص در فصول گرم خارج کند. ورود هوای تازه باید به گونه‌ای باشد که به ویژه در فصول سرد مستقیم به سطح پرنده برخورد نکند و ابتدا به سطوح بالا تر رفته با هوای گرم مخلوط و سپس در سالن جریان یابد.
انواع تهویه مکانیکی
فشار منفی (Negative pressure)
در این روش هوا کش‌ها مکنده هستند و با ایجاد خلاء و فشار منفی باعث جریان هوا در سالن می‌شوند.
فشار مثبت (Positive pressure)
در این روش هواکش‌ها دمنده هستند و هوا را با فشار وارد سالن کرده و فشار هوا سبب جریان هوا می‌گردد.
انتخاب هر سیستم بستگی به شرایط آب و هوایی، طول و عرض سالن، تراکم و فواصل سالن‌ها دارد.
روش های تهویه
تهویه به چند روش قابل اجراست که انتخاب هر روش به ابعاد سالن، تراکم و شرایط جوی بستگي دارد.
1-تهویه عرضی
در این روش ورودی و خروجی هوا و یا هواکش ها در دیواره طولی نصب می شوند و فشار می تواند منفی و یا مثبت باشد. این نوع تهویه بیشتر در سالن هایی با عرض 12 تا 13 متر توصیه می‌شود.
2-تهویه طولی
در این روش ورودی ها در دیواره طولی و خروجی در انتهای یک طرف دیوار عرضی قرار می‌گیرند. این نوع تهویه بیشتر برای سالن های طویل تر توصیه می‌شود.
3-تهویه تونلی
ورودی و خروجی در دیواره عرضی مستقر هستند. ورودی می‌تواند در طول و از دو طرف و خروجی در انتها و دیوار عرضی باشد. بیشتر در سالن با طول 60 تا 65 متر توصیه می‌شود.
4-تهویه سقفی
ورودی می تواند در دیواره طولی و خروجی ها در سقف باشند که بیشتر در فصول گرم کارایی بهتری دارد. یا اینکه ورودی از سقف و خروجی از دیواره های طولی باشد که بیشتر در فصول سرد توصیه می‌شود. برای سالن‌های با عرض 15 تا 16 متر توصیه می‌شود.
در هر سیستمی باید توجه شود که:
- آیا محاسبات لازم بر حسب نیاز پرنده، تراکم و هوای کافی برای حد اکثر تهویه انجام شده است؟
- تعداد هواکش‌ها و ظرفیت هر کدام و نیز کل درست است یا خیر؟
- نسبت ورودی و خروجی هوا درست است؟
- هواکش‌ها در فواصل معین و مناسب و نیز بخصوص در ارتفاع مناسب کار گذاشته شده‌اند؟
- جهت جریان باد تداخلی با جریان هوا و کار هوا کش‌ها ندارد و راندمان آنها را کم نمی‌کند؟
- با توجه به ابعاد سالن، عایق آن و شرایط آب و هوایی سیستم مناسب طراحی شده است؟
- آیا سیستم می‌تواند در شرایط گرم، سرعت هوای کافی را برای دفع حرارت از سالن ایجاد کند؟
اثرات تغذیه بر ميزان تهویه مورد نياز سالن
اثرات تغذیه بر تهویه از چند منظر قابل بررسی است:
تراکم بالای مواد مغذی خوراک باعث رشد افزایش سرعت رشد پرنده شده و نیاز به اکسیژن و هوا را افزایش می دهد که سیستم باید قادر به تامین آن باشد، در غیر این صورت ابتلای پرنده به عوارض متابولیکی از جمله آسیت حاصل آن است.
بالا بودن سطح مصرف پروتئین به دلیل افزایش نیاز به اکسیژن، احتمال بستر خیس به خصوص در فصول سرد را افزایش داده و ضرورت دفع رطوبت را می‌طلبد.
قابلیت هضم کمتر مواد اولیه به خاطر افزایشی که ممکن است در سرعت عبور خوراک ایجاد کند دفع آب را افزایش و رطوبت بستر را بالا می‌برد به طوری که در فصول سرد اگر تهویه کارآمد نباشد مشکل ساز خواهد بود. به علاوه، کاهش قابلیت هضم به خصوص پروتئین احتمال وجود پروتئین‌های ساده تر هضم نشده را بالا می‌برد که می‌تواند در ایجاد التهاب روده و مشکلات ناشی از آن موثر بوده و همچنین کیفیت بستر و هوای سالن را کاهش دهد و نیاز به تهویه را بالا ببرد.
مصرف املاحی مثل سدیم و سایر املاح در دفع آب تغییر حاصل کرده و بر کیفیت بستر و هوا اثر می‌گذارد.
بالا بودن سطح مواد ضد تغدیه‌ای مثل پلی‌ساکاریدهای غیر نشاسته‌ای در جیره غذایی نیز می‌توانند شرایط سالن و تهویه را تحت تاثیر قرار دهند.
مصرف مواد محرک رشد با تسریع رشد بر افزایش نیاز اکسیژن اثر گذارند.
سطح پروتئین جیره غذایی علاوه بر اثراتی که ذکر شد به دلیل حرارت افزایشی بالا به خصوص در فصول گرم در افزایش دفع حرارت توسط پرنده و در نهایت دمای سالن موثر است. بنابراین یک سیستم تهویه باید قادر به دفع این حرارت باشد.
زمان خوراک دهی و دفعات آن نیز در تولید حرارت توسط پرنده و افزایش دمای سالن به خصوص در فصول گرم نقش دارد. این حرارت باید توسط سیستم تهویه خارج گردد. بنابراین توجه به نکات ریز در ارتباط با تغذیه می‌تواند در بهبود کیفیت هوای سالن موثر باشد ضمن این که سیستم تهویه هم باید کارایی لازم برای مقابله با این اثرات را تا حدودی داشته باشد.
